İmar Planı Değişikliği Sonrası Değer Artışına Yeni Düzenleme Geliyor

Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, imar planı değişikliği sonucu taşınmazlarda oluşan değer artışının kamuya aktarılmasını zorunlu kılan yeni bir yönetmelik yayımladı. Bu düzenleme ile keyfi imar değişikliklerinin önüne geçilmesi hedefleniyor. Değer kazanan arsa sahiplerinden artışın büyük bir kısmı “değer artış payı” olarak alınacak.

Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Yönetmeliğin adı İmar Planı Değişikliğine Dair Değer Artış Payı Uygulama Yönetmeliği olarak belirlendi. Bu düzenleme şehir planlamasında önemli bir adım olarak görülüyor. Temel amaç plansız büyümeyi ve keyfi uygulamaları durdurmaktır.

Yeni kurala göre arsa sahiplerinin talebiyle yapılan imar planı değişiklikleri doğrudan mali sonuçlar doğuracak. Plan değişikliği sonrası taşınmazın değerinde meydana gelen artış hesaplanacak. Bu artışın yüzde doksanı kamuya gelir olarak aktarılacak. Düzenleme kamu yararını merkeze alıyor. Adil ve dengeli bir kaynak paylaşımı hedefleniyor.

Daha önce yürürlüğe giren yasa ile bu payın alınması zorunluydu. Yeni yönetmelik ise bu zorunluluğun nasıl uygulanacağını detaylandırıyor. Değer artış payı uygulaması sadece arsa üzerindeki değer artışını kapsayacak. Yapılacak olan inşaatın değerini bu hesaplama doğrudan etkilemeyecek.

Uygulama özellikle mülk sahiplerinin kendi istekleri doğrultusunda yaptırdıkları değişikliklere odaklanıyor. Örneğin konut alanı olan bir arsanın ticaret alanına dönüştürülmesi değeri ciddi oranda yükseltebilir. İdare bu talebi onayladığında oluşan yeni değer üzerinden hesaplama yapılacak.

Vatandaşlara ödeme konusunda kolaylıklar da sağlandı. Belirlenen değer artış payının tamamını peşin ödeme yapanlara özel bir indirim uygulanacak. Peşin ödemelerde yüzde on oranında bir indirim fırsatı sunuluyor. Ayrıca taksitle ödeme yapmak isteyen malikler için de seçenekler mevcut olacak.

Bu düzenleme ile şehirlerin gelişim dinamiklerinin daha sağlıklı yönetilmesi amaçlanıyor. Plansız yapılaşmanın getirdiği olumsuz etkiler azaltılmak isteniyor. Kamu kaynaklarının artırılması da önemli hedeflerden biridir. Alınan paylar kentsel altyapı projelerinde kullanılabilir.

Yönetmelik taşınmaz maliklerinin talebiyle gerçekleşen imar değişikliklerini hedef alıyor. İdare tarafından resen yapılan plan revizyonları bu kapsama dışında tutuluyor. Hesaplamanın kesinleşmesi ve kamuya aktarılması süreçleri yönetmelikte açıkça belirtilmiştir. Şehircilik ilkelerinin güçlendirilmesi temel vizyondur.

Bu yeni zorunluluk geçmişte yaşanan bazı haksız kazançların önüne geçebilir. Plan değişikliği bir nevi kamu gücünün kullanılması anlamına geliyor. Bu gücün yarattığı ekonomik faydanın tamamının şahıslara kalması eleştiriliyordu. Yeni sistem bu açığı kapatmayı hedefliyor.

Hesaplamalar arsanın plan değişikliğinden önceki ve sonraki piyasa değerleri üzerinden yapılacak. Değişiklik sonucu ortaya çıkan fark, değer artış payının temelini oluşturacak. Bu durum mülk sahipleri arasında adalet algısını güçlendirebilir.

Yeni Düzenleme Hangi Durumlarda Değer Artış Payı Gerektiriyor

Yeni yönetmelik özellikle arsa sahiplerinin kendi başvuruları ile gerçekleşen imar değişikliklerinde uygulanıyor. Fonksiyon değişikliği önemli bir etken olarak öne çıkıyor. Konut alanının ticaret alanına çevrilmesi buna iyi bir örnektir. Yükseklik artışları da değeri yükseltirse bu durum pay hesaplamasına dahil edilecektir. Kamu yararı gözetilerek yapılan değişiklikler ise bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.

Değer Artış Payı Ödemesinde Vatandaşlara Ne Gibi Kolaylıklar Sağlanacak

Vatandaşlar için ödeme konusunda esnek yaklaşımlar getirildi. Peşin ödeme yapanlar için maddi bir avantaj söz konusudur. Yüzde onluk indirim önemli bir teşviktir. Taksitli ödeme seçeneği de mülk sahiplerinin nakit akışını rahatlatmayı amaçlar. Yönetmelik bu ödeme koşullarını şeffaf bir şekilde açıklamaktadır.

İmar Planı Değişikliği Sonucu Kamu Kaynakları Nasıl Artırılacak

Plan değişikliğiyle artan değerin yüzde doksanının kamuya aktarılması hedefleniyor. Bu büyük pay yerel yönetimlerin ve merkezi idarenin mali gücünü artıracaktır. Elde edilen kaynaklar yeni altyapı yatırımlarında kullanılabilir. Bu durum şehirlerin daha planlı gelişmesine zemin hazırlar. Kaynak artışı dolaylı olarak tüm vatandaşlara fayda sağlayacaktır.

Kaynaklar: Kaynak1 – Kaynak2