ABD’deki Princeton Üniversitesinde Milletlerarası Hukuk Uzmanı ve eski BM İnsan Hakları Raportörü siyaset bilimci Prof. Richard Falk, Gazze’nin milletlerarası hukuka yönelik dehşetli ihlalleri durdurmadaki yetersizliğin en makus örneği olduğunu söyledi.
Falk, İstanbul’da Anadolu Ajansının (AA) Küresel Bağlantı Ortağı olduğu, Boğaziçi Üniversitesi Hukuk Fakültesince düzenlenen “Gazze’den Sonra Milletlerarası Hukuku Yine Düşünmek” konferansında AA muhabirine Gazze’de yaşanan ağır insan hakları ve memleketler arası hukuk ihlalleri ile milletlerarası sistemin eksikliklerini kıymetlendirdi.
“Gazze, insan hakları ve milletlerarası hukuka yönelik dehşetli ihlalleri durdurma konusundaki bu yetersizliğin tahminen de en makûs örneğidir.” diyen Falk, 1945 sonrası yapılandırılan memleketler arası sistemin, BM üyesi devletlerin toprak egemenliğini muhafazayı amaçlarken 5 daimi üyeye veto yetkisi tanıyarak hukuka ve ahlaka hürmet duymadan hareket etmelerine müsaade verdiğini söyledi.
Falk, İkinci Dünya Savaşı sonrası yapılandırılan milletlerarası sistemin Gazze bağlamında eksikliğini gösterdiğine, Vietnam, Afganistan ve Myanmar’daki öbür çatışmalarla paralelliklere işaret etti.
Mevcut sistemden faydalanan hükümetlerin esaslı değişiklikler yapmasının pek mümkün olmadığına dikkati çeken Falk, “Bunun için demokratik olarak örgütlenmiş ve harekete geçmiş bir halk hareketine gereksinim var.” dedi.
Falk, Gazze’deki durumun yarattığı protesto faaliyetlerinin bu türlü bir hareketin başlangıcına işaret ettiğini belirterek, “Hükümetin İsrail’i destekleyen berbat siyasetlerini sürdürdüğü, (İsrail Başbakanı Binyamin) Netanyahu’yu Kongrenin ortak oturumunda bir kahraman üzere karşılama konuşması yapmaya davet ederek büyük bir skandala imza attığı ABD’de bile, dünya için farklı çeşitte bir normatif tertibe duyulan muhtaçlık konusunda kamuoyunda artan bir farkındalık var.” biçiminde konuştu.
Uluslararası hukukta ikili standart
Uluslararası hukukun Batılı ülkeler tarafından seçici halde uygulanmasını eleştiren Falk, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısına verdikleri reaksiyon ile Filistin konusundaki tavırları ortasındaki tezatlığa dikkati çekti.
Falk, “Batılı ülkeler, NATO ülkeleri, milletlerarası hukuku kendi stratejik çıkarlarına hizmet ettiği vakit kullanıyor. Rusya, Ukrayna’ya saldırdığında ABD ve öteki NATO ülkeleri, BM Kaidesi’nin ve memleketler arası hukukun kutsallığı konusunda kendilerini çok haklı görüyorlardı. Müttefikimiz Filistin kelam konusu olduğunda, aslında cezasızlık veriyorlar. Ortaya çıkan şey çok hayal kırıklığı yaratan ikili standartlardır zira hukukun etik özü olan yol gösterici unsur, eşitlere eşit davranmaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Sömürgecilik sonrası dünya nizamının Batı tarafından denetim edildiğini, sömürgeciliğin halefi bir cins “imparatorluk Batısının” mevcut olduğunu vurgulayan Falk, “İkinci Dünya Savaşı’nın galipleri ABD, Fransa ve İngiltere’den oluşan üç NATO gücü, BM’de yapılacak her türlü ıslahatı engelleme kapasitesine sahip.” diye konuştu.
BM’nin rolü ve önemi
BM’nin aktifliğine de değinen Falk, savaş ve soykırımı önlemedeki eksikliklerini kabul ederken BM’nin Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) ile UNESCO üzere uzmanlaşmış kurumları aracılığıyla sağladığı değerli katkılara dikkati çekti.
Falk, “Hükümetler, BM’ye karşı hayal kırıklığına uğramış olsalar bile, birbirleriyle irtibat kurabilecekleri bu arenayı yararlı buluyorlar.” dedi.
BM’nin bugün daha çok fonksiyon odaklı olduğuna, ekonomik, çevresel ve insani mevzulara odaklandığına işaret eden Falk, “Hiçbir ülke BM’den çekilmedi ve Filistin de dahil olmak üzere tüm ülkeler üye olmak istiyor.” tabirini kullandı.
Filistin’in geleceği ve global güneyin rolü
Filistin’in geleceği konusunda ise Falk, global güney hükümetleri tarafından desteklenen güçlü bir halk hareketine duyulan muhtaçlığı vurguladı.
Falk, “Küresel güneyin dünyada, dünyanın örgütlenmesinde ve BM reformunda çok daha güçlü bir varlık olarak ortaya çıkması gerekiyor.” dedi.
Güney Afrika ve Nikaragua üzere ülkelerin Milletlerarası Adalet Divanı (UAD) ve Memleketler arası Ceza Mahkemesinde (UCM) attıkları adımlara değinen Falk, “Bu, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan bu tıp hegemonik dünya nizamına meydan okuyan çok daha güçlü bir hareket haline gelmelidir.” değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak: https://www.istiklal.com.tr/gazze-uluslararasi-hukukun-yetersizliginin-en-kotu-ornegi
