Bugün çok enteresan bir bahse değinelim. Yazılarımı takip edenler bilir ki evvelki makalemde BRICS konusuna değinmiştik. Beklediğimiz üzere Avrupa’dan çatlak sesler yükselmeye başladı. Fakat bugün asıl değinmek istediğim mevzu yalnızca BRICS olmayacak, çok daha değerli bir sıkıntıya değineceğim.
Nadir Toprak elementleri (NTE), buradan giriş yapıp daha sonra BRICS’e tekrar bağlayacağım.
Son günlerde NTE açısından sürpriz gelişmeler yaşanıyor. Türkiye için âlâ lakin rakiplerimiz için ise son derece üzücü sonuçları olacak çalışma ekim ayında başlayacak.
Yarı iletken olarak tanımlayabileceğim bu element kümesi (NTE) ülkemizde epey güçlü rezerve sahip. Daha evvel Malatya Kuluncak bölgesinde ismini duyduğumuz NTE daha sonra muazzam bir keşifle dünya gündemine oturdu. Zira Çin’den sonra dünyanın en büyük ikinci gücü olarak dikkatleri üzene çekti. Eskişehir ili Beylikova bölgesinde tespit edilen ve doğrulanan ender toprak elementleri 694 milyon ton rezervle, 800 milyon tonluk teyit edilmiş rezervi olan Çin’den sonra dünyanın en büyük ikinci rezervidir. Devlet madencilik şirketi Eti Maden, deneme tesisinde birinci etapta yıllık 1200 ton cevher işleneceğini duyurmuştu.
Avrupalı teknoloji üreten devletler, bugün tüm NTE muhtaçlığını Çin’den karşılamaktadır.
Nadir toprak elementi epey değerli stratejik madendir.
Şöyle ki; bu elementler, akıllı telefonlardan bilgisayarlara, asansör ve trenlerden yüksek teknolojili savaş uçaklarına ve uydulara kadar çok geniş bir alanda imalat süreçlerinin değerli bir kesimi olup bilhassa yeşil güç alanında, rüzgâr türbinleri ve elektrikli araç motorlarında kritik derecede kıymete sahiptir. Kısaca günümüz teknoloji çağının olmazsa olmazıdır.
Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar’ın ekim ayında ileri seviyede görüşmeler yapmak üzere Çin’e gidecek bir heyete liderlik etmesi bekleniyor. Bu toplantılarda iki önemli husus konuşulacak. Varsayım edeceğiniz üzere biri NTE olacaktır. Yüksek teknoloji uygulamasında kullanılan metallerin geliştirilmesi konusunda Çin ile işbirliğini yapılması için adımların atılması beklenmektedir.
Çin, son 30 yılda madencilikte ve bilhassa de rüzgâr türbinlerinden askeri donanım ve elektrikli araçlara kadar birçok alanda kullanılan az toprak elementlerinin rafine edilmesinde tesirli bir rol üstlendi. Bu hususta ÇİN başkan ve deneyimlidir. Türkiye’ de Çin’in bu deneyimlerinden faydalanmak için ekim ayında Çin’e gidip, görüşmeler yapacağını iddia ediyoruz.
Türkiye’nin Çin’le el sıkışmasının jeostratejik tesirleri olacaktır. Sırf ekonomik piyasaların yönlendirilmesini değil birebir vakitte Türkiye’nin gelecekteki varlığını rakipsiz bir argümanla destekleyebilecek pozisyonda oluşu ile dünya genelinde tüm kıymetli güvenlik münasebetlerinin tekrar düzenlenmesini gerektirecektir.
Neredeyse akla gelebilecek tüm alanlarda gezegensel üretim sağlayan her şey için gerekli global rezervler yalnızca Çin, Türkiye, Rusya ve Brezilya’da ağır olarak bulunuyor. Dünya sanayilerinin NTE’ye olan bağımlılığı inanılmaz derecede yüksektir.
Avrupa Birliği’nin (AB) bu mevzudaki muhtaçlığının yüzde 98’ini Çin’den ithal ettiğini tekrar vurgularsak bu element kümesinin değeri ve Türkiye’nin pozisyonu daha güzel anlaşılacaktır.
Çin 800 milyon ton, Türkiye 690 milyon ton, Brezilya 22 milyon ton, Rusya 22 milyon ton….
Rakamlar ve sıralama bu türlü iken global güç ABD’de bu ölçü 1.8 milyon ton civarıdır.
Kıyaslamak ve problemin ciddiyetini göstermek için bu bilgileri yeterli tahlil etmemiz gerekmektedir.
Gelelim öteki soruna.
Ekim ayında Çin’de yapılacak toplantılarda görüşülecek olan başka mevzu ise Türkiye’nin BRICS’ e olan üyelik süreci. Türkiye’nin BRICS üyeliğinin önünün açılacağı kanısındayım, bu farklı mevzu. Bunu vakit gösterecek. Daima birlikte takip edeceğiz. Fakat üyelik sürecinden fazla benim değinmek istediğim öge NTE ve BRICS ortasındaki korelasyonun oluşturacağı güç fırtınası.
Şunu demek istiyorum; ender toprak elementleri bakımında en varlıklı ülke sıralamasına baktığımızda aslında BRICS’i görmekteyiz…
BRICS kümesinin sahip olduğu NTE oranı azımsanmayacak bedelde. Tüm keşfedilen NTE oranın %60’ı neredeyse şuan Çin, Brezilya ve Rusya topraklarında. Şayet birliğe Türkiye’de dâhil edilirse bu oran %90’lara kadar çıkacaktır. BRICS kümesinin bu bağlamda, tartışılmaz biçimde gezegende NTE konusunda tartışılmaz üstünlüğü olacaktır.
NTE’ler yüksek erime noktası, iletkenlik ve ısı geçirgenliğine sahip olmalarının yanı sıra aşınma ve korozyon üzere dış etmenlere karşı da epey dirençli olmaları nedeniyle ileri teknolojinin vazgeçilmez ham unsur kaynağı durumundadır. Teknoloji üreten tüm devletlerin NTE’ye olan bağımlılığı onlar için handikap iken NTE’ye sahip BRICS ülkeleri için ise stratejik üstünlük olarak tahlil edebiliriz.
Örneğin bu elementler petrol rafineri endüstrisinde, yüksek güçlü elektrik motorlarında, yeni nesil araçlarda, yakıt tüketiminin azaltılmasında, yenilenebilir bataryalarda, medikal bölümünde, rüzgar türbinlerinde, fiber optiklerde, cep telefonları, laptoplarda ve LCD ekranlar üzere pek çok kıymetli alanda ham husus olarak NTE gereksinimdir.
Özetle; Türkiye’deki rezerv, tüm dünyanın saklı gündemidir. Bu bahiste işbirliğine de muhtaçlığımız olduğu kuşkusuz gerçektir. Türkiye olarak sahip olduğumuz madeni kullanacak, işleyecek güce şuan için sahip değiliz. Çin ile bu kapsamda yapacağımız ortalıklılar, madene sahip olmak kadar değerlidir. Bu işbirliğini bir de BRICS’le taçlandırırsak, sanırım istikrarları değiştirecek güce sahip ülkelerin başında yer alacağızdır.
Kaynak: https://www.istiklal.com.tr/turkiyeden-jeostratejik-hamle
