Kira depozitosu ölçüsünün ne kadar olacağı, konuttan ya da iş yerinden taşınan kiracıların gündemine yerleşti. Artan kira fiyatları, depozito ölçülerini da direkt etkiliyor. Bu durumda hem mülk sahipleri hem de kiracılar mağdur olmak istemiyor. Pekala “Kira depozito iadesi yeni kira ile mi olur yoksa birinci kira bedeli ile mi? Depozito yeni kira bedeli midir?” İşte merak edilen bu soruların yanıtları…
KİRA DEPOZİTO İADESİ AKTÜEL KİRA İLE Mİ OLUR YOKSA BİRİNCİ KİRA BEDELİ İLE Mİ?
Enflasyonun yükselmesi kira ve depozito fiyatlarına da yansıdı. Bu durumda depozitonun ne kadar iade edileceği de araştırılmaya başlandı.
Güvence Bedeli yani depozito bedeli, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun ”Kiracının Teminat Vermesi” başlıklı 342. unsurunda düzenlendi. ”Konut ve çatılı işyeri kiralarında mukaveleyle kiracıya teminat verme borcu getirilmiş ise, bu garanti üç aylık kira bedelini geçemez. Teminat olarak para ya da değerli evrak verilmesi üzerine bir karar alınmışsa kiracı, kiraya verenin onayı olmadan çekilmemek üzere, parayı vadeli bir tasarruf hesabına yatırır, değerli evrakı ise bir bankaya depo eder. Banka, garantileri lakin iki tarafın isteğiyle yahut icra takibinin kesin bir hal almasıyla yahut katılaşmış mahkeme kararına dayanarak geri verebilir.”
TBK’nun “Kiralanın Gözden Geçirilmesi Ve Kiracıya Bildirme” başlıklı 335. hususunda; “Kiraya veren, geri verme sırasında kiralananın durumunu gözden geçirmek ve kiracının sorumlu olduğu eksiklikleri ve ayıpları ona çabucak yazılı olarak bildirmek zorundadır” biçimindedir.
Sözleşme serbestisi unsuru yeterince, kira mukavelelerinde yer alan depozitoya ait mutabakatların kural olarak geçerli kabul edilmektedir. Depozitonun temel gayesi ve vazifesi, kiralayanı garanti altına almaktır. Kira alakası bittiği vakit kiracının rastgele bir borcu yok ise, depozit olarak alınmış paranın iadesi gerekecektir.
Kiralaya verenin depozitonun pahasını arttırma üzere bir fonksiyonu, yükümlülüğü bulunmamaktadır. Lakin mülk sahibi kendisine garanti olarak verilen bu paranın enflasyon karşısında pahasını kaybetmemesi için de gereken tedbirleri alması âlâ niyet kurallarının bir gereğidir. Bu durum kanunda açıkça verilen depozitonun vadeli bir tasarruf hesabına yatırılarak her iki tarafın menfaatinin korunacağını öngörmüşse de uygulama da mülk sahipleri alınan depozitoyu bankaya yatırmayıp, ellerinde tutmakta ve motamot iade yoluna gitmeyi tercih etmektedirler.
Kira kontratında, tahliye üzere bir durumda verilen depozitin güncelleneceğine dair bir kararın bulunmasa dahi, Yargıtay kararları uyarınca yeni depozito bedelinin belirlenerek iadesinin gerektiği tabir edilir.
