Tokat Mevlevihane’de bulunan ve 1800’lü yıllarda yapıldığı kestirim edilen cam altı süsleme tablosu, Tokat Olgunlaşma Enstitüsü öncülüğünde Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi tarih ve ilahiyat kısmı öğretim vazifelileri tarafından incelendi. Kim tarafından yapıldığı bilinmeyen lakin kullanılan teknik özelliklerinden ötürü 19. yüzyıla ilişkin olduğu düşünülen tablo, ayrıntılı incelemeler sonucunda barındırdığı motiflerin ve iletilerin manasıyla dikkat çekti.
TABLO BİRDEN FAZLA İLETİ İÇERİYOR
Tablo, içerdiği iletiler dikkate alındığında devrin devlet yöneticilerine armağan edildiği iddia ediliyor. Aynalama tekniği, tablodaki sembol ve yazıların simetrik olarak yansıtılmasıyla birden fazla mana katmanı oluşturuyor. Yapılan tahlillerde, yapıtın Kur’an-ı Kerim’den ayetler içerdiği ve bu ayetlerin idare ve adalet bildirileri verdiği tespit edildi. Tablo üzerine yapılan araştırmalar devam ederken, Tokat Olgunlaşma Enstitüsü, yapıtın bir replikasını üretmeye başladı. Görsel sanatlar atölyesinde yapılan replika çalışmalarının, tablonun hem sanatsal hem de tarihi kıymetini gelecek jenerasyonlara aktarmayı amaçlıyor.
“TABLO, İDARECİLERE ARMAĞAN EDİLDİĞİ DÜŞÜNÜLMEKTEDİR”
Tablodaki bildiriler hakkında bilgi veren Tokat Olgunlaşma Enstitüsü Müdürü Aslı Gül, eserin replikasını yaptıklarını belirterek, “Tablo, devrinde devlet idaresine gelen idarecilere armağan edildiği düşünülmektedir. Eser, Neml müddeti 30’uncu ayet ile başlar ve burada Hz. Süleyman’ın Sebe melikesi Belkıs’a gönderdiği mektuba atıfta bulunur. Bu bildiri, Allah’a isyanı bırakıp iman edilmesi istikametindedir. Akabinde Fetih mühletinin yer aldığını görüyoruz; burada Allah’a iman edenlerin zafere erişeceği vurgulanmaktadır. Devamında İhlas müddetiyle tevhit vurgulanarak Allah’ın birliğine, gücüne ve kuvvetine işaret edilmektedir” dedi.
“İDARECİLERE İLETİLER VERMEKTEDİR”
Tabloda ayrıyeten, sağ ve sol taraflarda bulunan ibrik motiflerinde “Maşallahü Teala” yazısının yer aldığını ve bunun saf ve pak hisleri temsil ettiğini belirten Gül, “Tablonun alt kısmında bulunan Osmanlı Cihan Devleti armasıyla da yapıtın derin manası tamamlanmaktadır. Yanlışsız, adaletli ve âlâ idare vurgulanmaktadır. Tablonun bütününe bakıldığında kompozisyon mana bütünlüğü içinde idarecilere iletiler vermektedir. Aynalama tekniğiyle yapılan yapıtta, sanatçı ‘Bu fani dünyada ne yaşarsanız ahiret hayatında karşınıza o çıkacaktır’ iletisini vermiştir” tabirlerini kullandı.
“ÜRETİMİNE DEVAM EDİYORUZ”
Enstitü bünyesindeki görsel sanatlar atölyesinde tablonun repkikasının üretimine başladıklarını tabir eden Aslı Gül, “Tablomuzu Tokat eski Valimiz Numan Hatipoğlu, Mevlevihane’de görüp beğendi. Tokat Olgunlaşma Enstitüsü ismine bizden replikasının yapılmasını ve çoğaltılmasını istedi. Biz de bu talep üzerine tabloyu yaptık. Bu süreçte tablonun içeriğini çok merak ettik ve manasını çözmek için Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi’ndeki tarih ve ilahiyat kısımlarından takviye aldık. Manasını çözdüğümüzde karşımızda muazzam manalı bir tablo olduğunu fark ettik. Şu anda da üretimine devam ediyoruz ve görsel sanatlar atölyesindeki arkadaşlarımız bu tablodan devamlı yaparak satışa sunmaktadır” diye konuştu.
Tablonun benzerini görmediklerini belirten Gül, yapıtın içerdiği iletiler ve kıymeti bakımından Türkiye’de tek olduğunu düşündüklerini tabir etti.
Kaynak: https://www.istiklal.com.tr/1800lerden-kalma-tablonun-sirri-cozuldu
